Chạy bộ không chỉ là một môn thể thao hay một hình thức tập luyện, mà còn là một phần của bản năng và sự tiến hóa của loài người. Dù chúng ta không phải là loài động vật chạy nhanh nhất, nhưng con người lại là một trong những loài có khả năng chạy bền tốt nhất trên hành tinh. Vậy, điều gì đã khiến con người sinh ra để chạy? Cùng tìm hiểu dưới đây.
Con người sinh ra là để chạy
Hàng triệu năm trước, tổ tiên của chúng ta không có những công cụ tinh vi để săn bắt hay phòng vệ. Để sinh tồn, họ phải dựa vào một khả năng vô cùng đặc biệt: chạy. Chạy không chỉ giúp họ thoát khỏi kẻ thù mà còn giúp họ săn đuổi con mồi bằng phương pháp “truy đuổi kiệt sức” (persistence hunting). Từ đó, cơ thể con người dần thích nghi để trở thành những vận động viên chạy bền, với những đặc điểm sinh học hỗ trợ tốt cho việc di chuyển đường dài.
Con người có thể chạy nhanh nhất là bao nhiêu?
Ở thời điểm hiện tại, vận động viên chạy nhanh nhất thế giới, Usain Bolt, đã lập kỷ lục thế giới chạy 100 mét với vận tốc đáng kinh ngạc 44.72 km/h (27.8 mph). Đây là tốc độ tối đa khi con người chạy nước rút, và có rất ít loài động vật trên thế giới có thể bị đánh bại bởi con người trong cuộc đua ngắn như thế này. Tuy nhiên, chúng ta không chỉ mạnh ở các cuộc đua tốc độ mà còn ở khả năng bền bỉ.
Vận tốc tối đa khi chạy nước rút
Khi chạy nước rút, cơ thể con người sử dụng rất nhiều cơ bắp, đồng thời hệ hô hấp và tim mạch phải hoạt động hết công suất để cung cấp oxy cho các tế bào. Việc đạt được tốc độ cao đòi hỏi cơ bắp mạnh mẽ, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nhóm cơ, và một tư thế chạy chuẩn xác. Nhờ những yếu tố này, chúng ta có thể đạt tốc độ đáng kinh ngạc trong thời gian ngắn.
Chạy bền thì sao?
Tuy con người không phải là loài chạy nhanh nhất, nhưng lại có khả năng chạy bền vượt trội. Trong lịch sử tiến hóa, con người được thiết kế để chạy bền nhờ nhiều yếu tố như cấu trúc cơ thể linh hoạt, khả năng điều tiết nhiệt qua mồ hôi, và khả năng tích trữ năng lượng lâu dài. Chính vì thế, trong các cuộc thi marathon và ultramarathon, vận động viên có thể duy trì tốc độ chạy khá ổn định trong thời gian dài, thường là hàng giờ hoặc thậm chí hàng ngày.
Chạy marathons còn ấn tượng hơn
Chạy marathon, một cự ly 42.195 km, đã trở thành biểu tượng của sức bền con người. Những vận động viên hàng đầu có thể hoàn thành cự ly này dưới 2 giờ 5 phút, với tốc độ trung bình khoảng 20 km/h. Điều này đòi hỏi khả năng kiểm soát thể lực, năng lượng và cả ý chí vượt trội.
Một trong những thành tích ấn tượng nhất là của Eliud Kipchoge, người đầu tiên hoàn thành marathon dưới 2 giờ vào năm 2019, dù không chính thức được công nhận là kỷ lục thế giới vì các điều kiện hỗ trợ đặc biệt. Thành tích này cho thấy khả năng siêu việt của con người khi chạy bền.
Đường càng dài, thành tích càng… điên rồ
Không chỉ marathon, những giải chạy dài như ultramarathon với cự ly lên tới hàng trăm km đã cho thấy con người có khả năng vượt trội trong các cuộc đua bền bỉ. Ở những cuộc đua này, vận động viên phải chạy liên tục trong hàng chục giờ, đối mặt với những thử thách không chỉ về thể chất mà còn cả tinh thần.
Thậm chí, có những vận động viên đã chạy những cự ly không tưởng như chạy liên tục qua sa mạc Sahara hay vòng quanh cả một lục địa. Đây chính là minh chứng rõ ràng cho việc cơ thể con người được sinh ra để chinh phục những cự ly xa xôi.
Do đâu mà loài người chúng ta có thể chạy bền đến vậy?
Có nhiều lý do khiến con người trở thành loài có khả năng chạy bền tuyệt vời. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng:
- Cấu trúc cơ thể linh hoạt: Con người có thể đứng thẳng, giúp tiết kiệm năng lượng khi di chuyển. Điều này cho phép chúng ta di chuyển hiệu quả trên các địa hình đa dạng.
- Hệ thống hô hấp và tim mạch tốt: Con người có thể thở liên tục khi chạy, không giống nhiều loài động vật khác phải điều chỉnh nhịp thở theo bước chân. Điều này giúp chúng ta duy trì lượng oxy ổn định để cơ bắp hoạt động trong thời gian dài.
- Hệ thống điều tiết nhiệt hiệu quả: Chúng ta tiết mồ hôi để làm mát cơ thể thay vì phải thở hổn hển như nhiều loài động vật khác. Điều này giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, ngay cả khi chạy trong thời gian dài.
- Khả năng tích trữ và sử dụng năng lượng: Cơ thể chúng ta có khả năng chuyển hóa chất béo và carbohydrate thành năng lượng, giúp chúng ta chạy bền bỉ trên những hành trình dài.
Đọc tới đây rồi mang giày vào và chạy thôi
Con người sinh ra để chạy. Đó là lý do mà mỗi khi đặt chân xuống đường chạy, bạn cảm nhận được sự tự do, sự kết nối với thiên nhiên và chính bản thân mình. Dù bạn chạy để rèn luyện sức khỏe, để đạt mục tiêu cá nhân, hay chỉ đơn giản là để cảm nhận cuộc sống, hãy nhớ rằng việc chạy không chỉ là một môn thể thao mà còn là một phần của sự tiến hóa, một khả năng tự nhiên mà tổ tiên chúng ta đã để lại.
Vậy còn chờ gì nữa? Hãy mang giày vào và chạy thôi!
